دانستنی‌هایی در رابطه با بیماری هپاتواسپلنومگالی
هپاتواسپلنومگالی یک بیماری است که موجب بزرگی طحال و کبد می‌شود. همواره شرایط پزشکی مرتبط با کبد می‌تواند حکایت از یک شرایط غیرطبیعی داشته باشد. از آنجایی که طحال و کبد نقش اساسی در بدن ایفا می‌کنند، شناسایی و اصلاح هرگونه از دلایل هپاتواسپلنومگالی مهم است. در این مقاله قصد داریم بیماری هپاتواسپلنومگالی یا بزرگی طحال و کبد را مورد بررسی قرار دهیم.
علت‌های ایجاد بیماری هپاتواسپلنومگالی
تمامی بیماری‌ها بر اساس دلایلی ایجاد می‌شوند که هپاتواسپلنومگالی نیز از این قاعده مستثنی نیست. شرایط زیادی هستند که می‌توانند در ایجاد هپاتواسپلنومگالی موثر باشند، از جمله:
- عفونت، همانند هپاتیت C، سپسیس که یکی از عفونت‌های باکتریایی مهم است
- بیماری مزمن کبدی
- سرطان، همانند آمیلوئیدوز یا سارکوئیدوز
- لوسمی
- لنفوم
- کم خونی یا فقر آهن
- اکرومگالی
- کم خونی سلول داسی شکل
- تالاسمی
- تیروتوکسیکوز
- تروما، همانند یک تصادف که می‌تواند طحال و کبد را تحت تاثیر قرار دهد
بزرگ شدن کبد می‌تواند موجب افزایش طحال شود، زیرا این دو بخش بدن نسبت به یکدیگر بسیار نزدیک هستند. طحال مسئول فیلتر کردن باکتری و ویروس‌ها است، هنگامی که کبد دچار مشکل شود مسلما می‌تواند بر روی عملکرد طحال نیز اثرگذار باشد.
عوامل خطرناک در رابطه با این بیماری
پزشکان می‌توانند این بیماری را در افراد مختلف به راحتی تشخیص دهند، در صورتی که آنها برخی از عوامل خطرناک زیر را نیز داشته باشند:
- دیابت
- کلسترول بالا
- مصرف الکل یا اعتیاد
- داشتن اضافه وزن
فرد بیمار باید تمامی اطلاعات را در رابطه با چنین مشکلاتی به پزشک خود گزارش دهد، پزشکان با دانستن تمامی اطلاعات در رابطه با وضعیت جسمانی شما می‌توانند تشخیص بهتر و درستی را داشته باشند که در نتیجه به بهبود وضعیت جسمانی شما کمک خواهد کرد.
معرفی برخی از نشانه‌های بیماری هپاتواسپلنومگالی
همانطور که گفته شد بیماری هپاتواسپلنومگالی زمانی رخ خواهد داد که اندازه طحال و کبد بزرگتر از حد معمول شود. معمولا افراد نمی‌توانند بخش‌های مربوط به طحال و کبد خود را در بدن تشخیص دهند اما هنگامی که مبتلا به بیماری هپاتواسپلنومگالی باشند، می‌توانند این بخش‌ها و تغییراتشان را احساس کنند. یک طحال متوسط و بالغ وزنی در حدود 100 تا 250 گرم دارد، طحال در حدود 11 سانتی متر طول دارد. اگر یک فرد بالغ دچار بیماری هپاتواسپلنومگالی شود، وزن طحال می‌تواند 400 گرم شده و طول آن نیز بیشتر از 13 سانتی متر گردد. بد نیست بدانید که اگر هپاتواسپلنومگالی شدید باشد، وزن طحال می‌تواند از 500 گرم تا 1000 گرم نیز شود. یک کبد سالم در مردان وزنی در حدود 1.4 تا 1.5 کیلوگرم داشته و در زنان از 1.2 تا 1.4 کیلوگرم است، کبد به طور معمول 16 سانتی متر یا کمتر طول دارد، مسلما یک کبد بزرگتر به مراتب بزرگتر از مقادیر اعلام شده است. هنگامی که کبد و طحال بزرگ شوند می‌توانند عملکرد غیر معمولی از خود نشان دهند، این می‌تواند منجر به ایجاد علائمی همچون موارد زیر شود:
- ادرار به رنگ قهوه‌ای
- حرکات روده به رنگ خاکستری
- شکم بزرگ و متورم
- تب کردن
- خارش در بدن
- زردی چشم و یا پوست
- حالت تهوع در افراد
- احساس درد، علی‌الخصوص در قسمت فوقانی سمت راست معده
- خستگی ناخواسته
- استفراغ
توجه داشته باشید که علائم، بسته به شدت و یا نوع آن می‌تواند از خفیف تا شدید گزارش شود. پزشکان در این مرحله می‌توانند با تشخیص درست در راستای بهبودی بیمار نقش بسیار مهمی را ایفا نمایند. بهتر است در صورت بروز هر کدام از علائم، هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید از هرگونه آسیب احتمالی جلوگیری به عمل آورید.
بیماری هپاتواسپلنومگالی در کودکان
بد نیست بدانید که حتی امکان دارد کودکان نیز این بیماری را تجربه کنند، برخی از دلایل ایجاد هپاتواسپلنومگالی در کودکان را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:
- بیماری‌های ذخیره‌سازی لیزوزومی که اختلالات آنزیم کبدی را به همراه خواهند داشت
- مالاریا
- سپسیس یا عفونت باکتریایی شدید
- تالاسمی
معرفی شیوه‌های تشخیص هپاتواسپلنومگالی
یک پزشک با تشخیص بیماری هپاتواسپلنومگالی توسط بررسی سابقه پزشکی و علائم جاری، درمان و به کارگیری شیوه‌های مناسب را آغاز خواهد کرد. پزشکان با انجام دادن معاینات فیزیکی، قطعا به علائم بزرگ شدن شکم توجه ویژه‌ای خواهند کرد. آنها به مناطقی که مربوط به طحال و کبد است توجه ویژه‌ای خواهند کرد. البته بهتر است بدانید که پزشکان با تجویز برخی از آزمایش‌ها نیز سعی خواهند کرد تا نسبت به تشخیص خود اطمینان حاصل کنند، برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از:
آزمایش خون: این آزمایش که برای بیماری هپاتواسپلنومگالی انجام می‌شود شامل آزمون عملکرد کبد، شمارش کامل خون و همچنین تست‌هایی برای مطلع شدن از عوامل لخته شدن خون است.
اسکن تصویربرداری: این اسکن (CT) یا سونوگرافی می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص درستی داشته باشند، آزمایش‌های تصویربرداری نیز می‌توانند وضعیت درستی از کبد و طحال را نشان دهند.
بیوپسی: در شرایط خاص و به دستور پزشک، امکان دارد که یک بیوپسی نیز انجام شود که شامل گرفتن یک نمونه کوچک از بافت کبد می‌باشد.
رفتارهای لازم در برابر این بیماری
درمان بیماری هپاتواسپلنومگالی به طور گسترده‌ای به علت بزرگ شدن اندام بستگی دارد و البته روش‌های آن نیز متفاوت هستند. داروهای خاص می‌توانند برای درمان بسیاری از علت‌های بیماری همانند کم خونی، بیماری کبد و عفونت مورد استفاده قرار گیرند. افراد امکان دارد نیاز به تنظیم رژیم غذایی خود داشته باشند. در صورتی که یک فرد دارای تومور سرطانی بوده که بر روی طحال و کبد تاثیر می‌گذارد، احتمال تجویز شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای پیشگیری از سرطان وجود دارد. در برخی از موارد نادر امکان دارد پزشک جراحی بخش‌هایی از طحال یا کبد را تجویز کنند. در حالی که یک فرد بدون طحال می‌تواند زندگی کند اما بدون کبد امکان زندگی وجود ندارد. افراد مبتلا به بیماری‌های شدید همانند هپاتواسپلنومگالی ممکن است نیازمند پیوند کبد نیز باشند که البته باید به دستور و تجویز پزشک باشد.
چشم اندازی در رابطه با بیماری هپاتواسپلنومگالی
همانطور که گفته شد این بیماری می‌تواند در نتیجه بسیاری از شرایط مربوط به کبد و طحال ایجاد شود. پزشکان علائم افراد را مورد بررسی قرار می‌دهند و با تجویز برخی از آزمایش‌های لازم سعی می‌کنند تا بهترین دوره درمانی را تعیین کنند.در برخی از موارد نادر امکان تجویز جراحی و حتی پیوند کبد وجود داردف کسانی که علائم ذکر شده را در خود احساس می‌کنند، باید هر چه سریعتر برای درمان به پزشک مراجعه کنند.
منبع: https://model24.ir