عقب ماندگی ذهنی و پیشگیری از تولد فرزندان عقب مانده

با وجود همهٔ پیشرفت های جدید، ما تنها به گوشه ای از مسألهٔ پیشگیری نقص و عقب ماندگی ذهنی اشاره می کنیم. در این رابطه راهنمائی های مناسب ژنتیکی و جلوگیری از حاملگی تا حدودی موفق بوده اند..ما در مجله اینترنتی مدل 24 در مورد عقب ماندگی ذهنی و پیشگیری از تولد فرزندان عقب مانده بیشتر توضیح خواهیم داد.

پیشگیری از تولد کودک عقب مانده ذهنی

و اما به وسیلهٔ تحقیقات کروموزومی و بیوشیمی به روی کودکان عقب ماندگی ذهنی می توان راهنمائی های ژنتیکی نسبتاً دقیق تری در اختیار آن دسته از والدینی که خطر داشتن بچهٔ دیگری با همین مشکل تهدیدشان می کند، قرارداد. مثلاً در بریتانیا برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سرخجه در دوران بارداری، واکسن آن را به دختران سنین ۱۱ تا ۱۳ ساله که عفونتی نداشته باشند تزریق می کنند. امروزه سیفلیس مادرزادی در بریتانیابی نهایت نادر است و آن را فقط باید مرهون مراقبت های به موقع و یا پیش از تولد دانست.

با آزمایش ماده امنیوتیک در خلال بارداری (امنیوسینتزیس)، می توان پاره ای از نقائص کروموزومی، از جمله مونگلیسم و حدود ۵۰ بیماری متابولیسمی را که توأم با عقب ماندگی ذهنی است، تشخیص داد. و به این ترتیب پیش از زایمان به حاملگی خاتمه داد.

برای حدود ۱۲ بیماری متابولیسمی که معروفترین آن بیماری فنیل کتونوریاست دستور رژیم های غذائی ویژه ای داده می شود و با درمان های صحیح از رشد نقائص ذهنی جلوگیری به عمل می آید. بیماری همولیتیک که در نتیجهٔ ناهمساز RHخون به وجود می اید، امروزه تاحدود زیادی با درمان مناسب پیشگیری می شود: زمانی که مادر دارای RH منفی است یا کودکی با RH مثبت به دنیا می آورد بلافاصله اقدام لازم صورت گیرد.

بیماری همولیتیک همیشه علت مهم یرقان یا زردی در نوزاد است

و یرقان شدید نیز به مغز صدمه زده، منجر به عقب ماندگی ذهنی، کری یا فلج مغزی می گردد. علت عمدهٔ دیگری که موجب یرقان شدید در نوزاد، می شود، نارس بودن اوست، البته با درمان مناسب می توان از شدت این نوع یرقان،کاست؛ بدین ترتیب که کودک را در معرض نور و یا انتقال خون از طرفی به طرف دیگر بدن قرار داد .معمولاً می توان از قرار دادن لگن خاصرهٔ زن باردار در معرض اشعهٔ ایکس، جلوگیری به عمل آورد.

هرچند داروهائی که زن در دوران بارداری استفاده می کند به ندرت بر مغز جنین اثر می گذارد، با این حال داروهای متعددی وجود دارند که بر چشم و گوش جنین صدمه زده، به گونه ای غیرمستقیم بر رشد ذهنی او تأثیر می گذارند. به تازگی پی برده اند که سوء تغذیه در رحم به مغز جنین آسیب می رساند؛ لذا نظارت بر تغذیه مادر، پیش از تولد جنین، به ویژه از لحاظ میزان رژیم غذائی برای وزن اهمیت به سزایی دارد.

برای زودرس و یا نارس بودن جنین چند علت وجود دارد، که قابل اجتناب است. براساس نظریه ها، بهبود تغذیه ، خطر نارس بودن را کاهش می دهد. پس از تولد کودک، تشخیص و درمان سریع گلوکز پائین خون (هیپوگلیسیمی) مهم می باشد، زیرا احتمالاً لطمات دائمی برمغز کودک وارد خواهد ساخت. تشخیص و درمان سریع مننژیت نوزاد و کرتینیسم کودکان (اختلالات غده تیروئید) می تواند در پیشگیری عقب ماندگی ذهنی بسیار نقش داشته باشد.

مسمومیت با سرب نیز موجب عقب ماندگی ذهنی می گردد از جمله در کشورهایی مانند ایلات متحده امریکا به ویژه در مناطق محروم و فقیر نشین آن کشور در این حال پیشگیری، تشخیص و درمان، اقدامات مهم و اساسی در کنترل آن است.

پیش آگهی

پیشگوئی و پیش آگهی نسبتاً دقيق عةعقب ماندگی ذهنی ، کار بسیار دشواری است. علل و عواملی که این امر را مشکل می سازند عبارتند از: درجه عقب ماندگی ذهنی ، تشخیص دقیق، طبقه اجتماعی و محیط خانوادگی، و حضور و وجود معلولیت های جنبی.

در مورد درجه و میزان عقب ماندگی ذهنی، تجربه نشان می دهد که کودکی با بهرهٔ هوشی بالای ۵۰، در صورتی که معلولیت های دیگری نداشته باشد، باید بتواند برای خود امرار معاش کند. و اما در صورت ابتلا به معلولیت های دیگر این احتمال به مراتب ضعیف تر خواهد بود؛ و درجهٔ این ضعف نیز بستگی به ماهیت معلولیت ها خواهد داشت.

در این گونه موارد تشخیص بیماری بسیار اهمیت دارد زیرا باید دانست که آیا معلولیت نتیجهٔ زوال و فساد و تدریجی دستگاه عصبی می باشد که موجب زوال ذهنی پیشرفته است، و یا علت دیگری دارد.

پیشگوئی وضع کودک مصروع بسیار دشوار است، زیرا همان گونه که قبلاً گفته شد، صرع به علت لطمات مغزی عوامل روانی و یا اثرات داروها، به زوال تدریجی ذهن می انجامد.

ماهیت خانه و خانواده، بی تردید اثرات عظیمی بر وضع کودک خواهد گذاشت در یک خانهٔ خوب، کودک از عشق و امنیت برخوردار است. استقلال را آموخته، فرصت یادگیری دارد، در نتیجه به او، حتی اگر معلول هم باشد کمک می شود تا به مراتب بهتر از همسالان عادی خود که در خانه های نامطلوب و بدتر از مؤسسات و پرورشگاه ها زندگی می کنند، پرورش یابد.